Nuôi cá theo mô hình “2 giai đoạn”: Giải pháp an toàn và hiệu quả

Trong những năm gần đây, ngành nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi cá nước ngọt, đang đối mặt với nhiều thách thức: dịch bệnh phức tạp, biến động môi trường, giá cả đầu ra không ổn định. Để khắc phục, nhiều nơi đã áp dụng mô hình nuôi cá 2 giai đoạn, giúp tối ưu tỷ lệ sống, giảm rủi ro và nâng cao năng suất.

Mô hình nuôi cá 2 giai đoạn là gì?

Nuôi cá 2 giai đoạn là quy trình tách biệt thời kỳ ươm giống – chăm sóc cá nhỏ và giai đoạn nuôi cá nước ngọt thương phẩm.

Cụ thể:

• Giai đoạn 1 (Ươm cá giống): Nuôi cá con từ khi thả giống đến cỡ 5–10g/con (tùy loài).
• Giai đoạn 2 (Nuôi thương phẩm): Chuyển cá từ ao ươm sang ao lớn để nuôi đến kích cỡ thu hoạch.
• Việc chia tách này cho phép kiểm soát tốt hơn mật độ nuôi, chất lượng nước, cũng như quản lý dinh dưỡng và phòng bệnh ở từng giai đoạn phát triển.

Xem thêm: Nuôi cá kết hợp vi sinh xử lý đáy ao

Lợi ích của mô hình nuôi cá 2 giai đoạn

Tăng tỷ lệ sống

Giai đoạn cá giống được nuôi trong diện tích nhỏ, dễ kiểm soát môi trường, dễ quan sát nên kịp thời can thiệp khi có dấu hiệu bệnh. Nhờ đó tỷ lệ sống của cá có thể đạt 85–95%, cao hơn hẳn so với nuôi trực tiếp một giai đoạn.

Cá phát triển đồng đều

Cá được phân loại và chuyển sang ao lớn khi đạt kích thước nhất định nên ít bị phân đàn, giảm cạnh tranh thức ăn. Điều này giúp cá lớn đều, dễ thu hoạch đồng loạt, tối ưu năng suất.

Quản lý môi trường tốt hơn

Nuôi tách giai đoạn giúp mỗi ao có chức năng riêng, tránh hiện tượng cá giống bị ảnh hưởng bởi chất thải hoặc mầm bệnh từ cá lớn. Đồng thời giảm chi phí cải tạo ao giữa các vụ.

Giảm dịch bệnh

Giai đoạn cá nhỏ thường dễ mắc các bệnh như thối vây, sốc môi trường, nấm thủy mi… Nhờ chăm sóc kỹ lưỡng trong ao ươm nhỏ, tỷ lệ nhiễm bệnh giảm, sử dụng thuốc ít hơn, cá khỏe hơn.

Chủ động về thời gian và sản lượng

Người nuôi có thể điều chỉnh thời điểm thả giống linh hoạt, từ đó tránh mùa mưa, lạnh hoặc thị trường thấp điểm. Giai đoạn nuôi thương phẩm có thể rút ngắn còn 2–3 tháng nếu cá giống đạt chuẩn.

Quy trình kỹ thuật nuôi cá theo 2 giai đoạn

Giai đoạn 1: Ươm cá giống

• Ao ươm: Diện tích nhỏ (200–500m²), xử lý sạch đáy, cấp nước sạch.
• Mật độ thả: 100–200 con/m² tùy loài.
• Chăm sóc: Cho ăn 3–4 lần/ngày bằng thức ăn công nghiệp chất lượng cao, bổ sung men tiêu hóa, vitamin.
• Thời gian: Khoảng 20–30 ngày (cá đạt 5–10g).

Giai đoạn 2: Nuôi thương phẩm

• Ao nuôi cá 2 giai đoạn: Ao lớn (1.000 – 5.000m²), đã được xử lý đáy, diệt khuẩn trước đó.
• Mật độ thả: 10–20 con/m² (tùy loài như cá tra, cá lóc, cá rô phi…).
• Chăm sóc: Cho ăn theo trọng lượng, kiểm tra sức ăn, quản lý nước định kỳ, bổ sung vi sinh xử lý đáy ao.
• Thời gian: 2–4 tháng, tùy yêu cầu thị trường và giống cá.

Những loài cá thích hợp với mô hình 2 giai đoạn

Mô hình nuôi cá 2 giai đoạn này áp dụng hiệu quả với nhiều loài cá nước ngọt phổ biến:

• Cá tra, cá basa
• Cá lóc, cá rô phi
• Cá trê lai, cá chép, cá trắm
• Cá vược (cá chẽm) trong nước lợ

Những lưu ý khi áp dụng mô hình nuôi cá 2 giai đoạn

• Chọn giống cá khỏe mạnh, không dị hình, có nguồn gốc rõ ràng.
• Đảm bảo chuyển cá giống sang ao nuôi đúng thời điểm, tránh để cá lớn quá hoặc chuyển khi trời lạnh.
• Luôn duy trì chất lượng nước ổn định, bổ sung men vi sinh để kiểm soát khí độc và tảo.
• Ghi chép kỹ lưỡng quá trình chăm sóc, ăn uống, theo dõi tình trạng cá để dễ xử lý sự cố.

Mô hình nuôi cá 2 giai đoạn là giải pháp hữu hiệu để nâng cao năng suất, giảm rủi ro, đặc biệt phù hợp trong điều kiện biến đổi khí hậu và dịch bệnh khó lường hiện nay. Việc chăm sóc tập trung, chuyển đổi đúng lúc và quản lý tách biệt không chỉ giúp người nuôi cá tối ưu hiệu quả mà còn tạo ra sản phẩm sạch, an toàn, chất lượng cao phục vụ thị trường trong và ngoài nước.