Phòng Bệnh Lở Loét Ở Cá Hiệu Quả – Giảm Thiệt Hại, Tăng Năng Suất Nuôi

Trong quá trình nuôi cá nước ngọt hoặc nước lợ, bệnh lở loét ở cá là một trong những căn bệnh phổ biến và gây thiệt hại nặng nề cho người nuôi. Khi mắc bệnh, cá thường xuất hiện các vết thương trên da, lở loét lan rộng, khiến cơ thể suy yếu, dễ bị nhiễm trùng và chết hàng loạt. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ môi trường nước ô nhiễm, stress do thay đổi thời tiết hoặc ký sinh trùng tấn công. Vì vậy, phòng bệnh lở loét cho cá là biện pháp quan trọng giúp duy trì năng suất, ổn định đàn nuôi và nâng cao hiệu quả kinh tế.

Tìm hiểu về bệnh lở loét ở cá

Bệnh lở loét ở cá là tình trạng da cá bị tổn thương, xuất hiện các vết trầy, sưng đỏ, sau đó hoại tử và lan rộng. Tác nhân gây bệnh chủ yếu là vi khuẩn Aeromonas hydrophila, Pseudomonas sp., Edwardsiella sp., hoặc nấm, ký sinh trùng làm tổn thương da cá, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.

Bệnh thường gặp ở các loài cá nước ngọt như:

• Cá tra, cá rô phi, cá chép, cá trắm, cá lóc.
• Đặc biệt phổ biến vào mùa mưa hoặc khi nhiệt độ thay đổi đột ngột, nước bị ô nhiễm hữu cơ cao.

Nguyên nhân cá bị lở loét

• Chất lượng nước kém: Nước ao dơ, pH dao động lớn, nhiều chất hữu cơ, khí độc (NH₃, H₂S).
• Stress do môi trường: Thay đổi nhiệt độ, oxy hòa tan thấp, mưa lớn hoặc nắng gắt kéo dài.
• Mật độ nuôi cao: Làm tăng áp lực môi trường, cá dễ bị trầy xước khi va chạm.
• Thiếu dinh dưỡng: Cá yếu, giảm sức đề kháng, dễ nhiễm bệnh.
• Ký sinh trùng tấn công: Trùng bánh xe, trùng mỏ neo hoặc sán da gây tổn thương bề mặt cơ thể.

Dấu hiệu nhận biết cá bị lở loét

• Bệnh lở loét ở cá thường xuất hiện vết sưng đỏ hoặc lở loét trên thân, đầu, vây hoặc quanh hậu môn.
• Vết thương lan rộng, chảy dịch nhớt hoặc máu, phần da bị bong tróc.
• Cá bơi lờ đờ, tách đàn, ít ăn hoặc bỏ ăn hoàn toàn.
• Một số trường hợp mắt lồi, bụng trướng, vảy rụng, dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân.
• Nếu không được xử lý kịp thời, bệnh lở loét có thể khiến tỷ lệ chết lên tới 60–80%, đặc biệt trong các ao nuôi mật độ dày.

Các biện pháp phòng bệnh lở loét ở cá hiệu quả

Quản lý môi trường nước

• Thường xuyên kiểm tra các chỉ tiêu nước: pH (6.5–7.5), DO > 4 mg/l, NH₃ < 0.05 mg/l.
• Định kỳ thay 20–30% nước ao, loại bỏ cặn bã, chất thải dưới đáy.
• Sử dụng chế phẩm vi sinh (Bacillus, Lactobacillus) để xử lý đáy, giảm khí độc.
• Rắc vôi CaCO₃ 2–3 kg/100 m² định kỳ 10–15 ngày/lần giúp ổn định pH, diệt mầm bệnh.

Chọn và thả giống khỏe mạnh

• Mua giống từ cơ sở uy tín, có kiểm dịch, không trầy xước.
• Trước khi thả, tắm cá bằng nước muối 2–3% trong 5–10 phút để sát khuẩn.
• Thả cá vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột.

Dinh dưỡng và chăm sóc

• Cho cá ăn thức ăn đảm bảo chất lượng, không ẩm mốc.
• Bổ sung vitamin C, men tiêu hóa, khoáng vi lượng vào khẩu phần ăn giúp tăng đề kháng.
• Không cho ăn quá nhiều, tránh dư thừa làm ô nhiễm nước.

Sử dụng chế phẩm phòng bệnh

• Định kỳ tạt thảo dược tự nhiên như lá xoan, tỏi, gừng giã nát để khử khuẩn nhẹ.
• Khi thời tiết giao mùa hoặc mưa lớn, nên dùng vi sinh + vitamin tổng hợp để ổn định sức khỏe đàn cá.
• Có thể phối hợp sản phẩm sinh học chứa iodine, nano bạc hoặc probiotic để diệt khuẩn an toàn.

Một số lưu ý trong quá trình nuôi

• Không thả nuôi mật độ quá dày (>30 con/m² với cá rô phi, >20 con/m² với cá chép).
• Hạn chế bắt cá thường xuyên, tránh trầy xước làm cửa ngõ cho vi khuẩn xâm nhập.
• Khi phát hiện bệnh lở loét ở cá, cần cách ly và xử lý riêng, tránh lây lan sang đàn khỏe.
• Tuyệt đối không xả nước thải bệnh ra môi trường tự nhiên, cần xử lý bằng vôi hoặc clorine trước khi thải.

Phòng bệnh lở loét ở cá là bước quan trọng quyết định thành công trong nuôi trồng thủy sản. Bằng việc quản lý môi trường tốt, chọn giống khỏe mạnh, kết hợp dinh dưỡng và chế phẩm sinh học, người nuôi có thể chủ động ngăn ngừa bệnh, giúp cá phát triển khỏe mạnh, tăng năng suất và lợi nhuận bền vững.