Cá bị cong thân là một hiện tượng thường gặp trong quá trình nuôi cá nước ngọt, đặc biệt là ở cá rô phi, cá trắm, cá chép, cá lóc, cá tra và cả cá cảnh. Hiện tượng cong thân không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tốc độ sinh trưởng, khả năng sinh sản và giá trị thương phẩm của cá. Việc hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục là yếu tố then chốt giúp người nuôi giảm thiểu thiệt hại và nâng cao hiệu quả chăn nuôi.
Mục Lục
Cá bị cong thân là gì?
Cá bị cong thân là tình trạng cơ thể cá bị uốn cong bất thường, có thể ở phần đầu, thân giữa hoặc đuôi. Biểu hiện có thể xuất hiện ngay từ giai đoạn cá bột hoặc phát triển dần trong quá trình nuôi.
Nguyên nhân cá bị cong thân
Yếu tố di truyền
- Do chọn giống kém chất lượng, cận huyết.
- Trứng cá lai tạo từ cá bố mẹ có dị tật.
Thiếu dinh dưỡng
- Thiếu vitamin C, D, canxi, phospho khiến xương phát triển không đều.
- Thức ăn nghèo chất lượng, ôi thiu hoặc không phù hợp theo giai đoạn phát triển.
Chất lượng nước kém
- Độ pH thấp kéo dài, thiếu oxy, NH₃ cao.
- Môi trường độc hại làm ảnh hưởng quá trình chuyển hóa khoáng.
Bệnh lý
- Một số bệnh do virus như bệnh hoại tử thần kinh (VNN) ở cá biển cũng có biểu hiện cong thân.
- Viêm cơ – viêm tủy hoặc tổn thương hệ thần kinh vận động.
Quá trình nuôi sai kỹ thuật
- Mật độ thả quá dày khiến cá thiếu không gian bơi.
- Cá va chạm thành bể, lưới kéo, bắt cá thô bạo gây tổn thương cột sống.
Dấu hiệu nhận biết cá bị cong vẹo cột sống lưng
- Cá có hình dạng cong hình chữ C, chữ S hoặc lệch hẳn về một bên.
- Khó bơi thẳng, giảm khả năng kiếm ăn.
- Trong một số trường hợp nặng, cá không tăng trọng, bị loại khỏi đàn sớm.
- Một số cá vẫn sống bình thường nhưng giảm giá trị thương phẩm.
Xem thêm: Cá bị sình bụng do đâu?
Cách khắc phục và điều trị cá bị cong thân
Chăm sóc đúng kỹ thuật:
- Thả giống đồng đều, chọn cá khỏe mạnh, không dị hình.
- Tránh sốc môi trường và thao tác mạnh tay khi di chuyển.
Bổ sung dinh dưỡng:
- Thêm vitamin C (100–200 mg/kg), D3, canxi, phospho vào thức ăn.
- Dùng men tiêu hóa giúp hấp thu khoáng và dưỡng chất tốt hơn.
Kiểm soát môi trường:
- Duy trì pH 6.5–7.5, DO > 4 mg/l.
- Sử dụng chế phẩm sinh học, khoáng tạt định kỳ.
Cách ly và loại bỏ cá dị tật:
- Nếu phát hiện tỷ lệ cong thân cao, cần xét lại chất lượng giống.
- Loại bỏ cá bị dị hình nặng để tránh cạnh tranh thức ăn.
Phòng bệnh cong thân trên cá hiệu quả
- Chọn giống cá bố mẹ chất lượng, khỏe mạnh và không dị tật.
- Quản lý thức ăn và khẩu phần hợp lý, phù hợp theo từng giai đoạn.
- Tăng cường khoáng chất, vitamin định kỳ để hỗ trợ phát triển xương.
- Tránh gây sốc môi trường hoặc bắt cá quá mạnh tay gây tổn thương cơ – xương.
Hiện tượng cá bị cong thân là dấu hiệu đáng lưu ý trong quá trình nuôi trồng thủy sản. Để hạn chế tối đa tình trạng này, người nuôi cần kiểm soát chặt chẽ từ khâu chọn giống, chế độ dinh dưỡng đến quản lý môi trường. Sự chủ động phòng ngừa luôn là giải pháp hiệu quả hơn so với xử lý khi đã phát bệnh.
