Bệnh MBV Trên Tôm: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Giải Pháp Phòng Trị Hiệu Quả
Trong nuôi tôm công nghiệp, các bệnh do virus luôn là mối đe dọa nghiêm trọng vì khó chữa trị và dễ lây lan trên diện rộng. Một trong số đó là bệnh MBV trên tôm (Monodon Baculovirus), được ghi nhận chủ yếu trên tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Bệnh này ảnh hưởng trực tiếp đến gan tụy, hệ tiêu hóa và khả năng sinh trưởng của tôm, gây thiệt hại kinh tế lớn cho người nuôi. Bài viết dưới đây Tân Huy Hoàng Group sẽ giúp bà con hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, tác hại và giải pháp phòng trị bệnh MBV.
Mục Lục
Bệnh MBV là gì?
MBV là viết tắt của Monodon Baculovirus, một loại virus ký sinh trong tế bào gan tụy và ruột giữa của tôm. Bệnh thường xảy ra ở giai đoạn tôm post và tôm thẻ chân trắng nhỏ (PL15 – 2g trọng lượng). Virus này có thể tồn tại lâu trong môi trường nước và bùn đáy ao, dễ lây lan thông qua nước, thức ăn và tiếp xúc trực tiếp giữa các cá thể.
Xem thêm: Bệnh Đuôi Trắng Ở Tôm Càng Xanh
Nguyên nhân gây bệnh MBV trên tôm
- Bệnh MBV trên tôm do Virus Monodon Baculovirus: Tấn công vào tế bào biểu mô gan tụy và ruột giữa của tôm.
- Môi trường ô nhiễm: Nước ao nuôi nhiều chất hữu cơ, pH biến động, khí độc (NH₃, NO₂, H₂S) cao.
- Tôm giống kém chất lượng: Nhiễm mầm bệnh MBV từ giai đoạn post-larvae.
- Stress từ môi trường: Thay đổi nhiệt độ, độ mặn đột ngột làm giảm sức đề kháng, tạo điều kiện virus phát triển.
- Mật độ thả cao: Gây áp lực môi trường, dễ lây lan bệnh nhanh chóng.
Triệu chứng nhận biết bệnh MBV
Người nuôi có thể nhận biết bệnh MBV trên tôm qua các dấu hiệu sau:
- Tôm chậm lớn, còi cọc, không đồng đều kích cỡ.
- Đường ruột rỗng hoặc đứt khúc, tôm giảm ăn rõ rệt.
- Gan tụy teo nhỏ, nhợt nhạt hoặc chuyển màu vàng nhạt.
- Vỏ tôm mỏng, mềm, màu sắc nhợt nhạt.
- Tôm thường bơi lờ đờ, yếu ớt và chết rải rác.
- Khi soi dưới kính hiển vi, thấy thể vùi trong nhân tế bào gan tụy, dấu hiệu đặc trưng của MBV.
Tác hại của bệnh MBV trên tôm
- Giảm tốc độ tăng trưởng: Tôm còi cọc, thời gian nuôi kéo dài, chi phí tăng cao.
- Tỷ lệ hao hụt lớn: Nếu môi trường xấu, bệnh bùng phát có thể gây chết hàng loạt.
- Lây lan nhanh: Virus MBV có thể truyền từ ao này sang ao khác qua nguồn nước, thức ăn và dụng cụ nuôi.
- Bệnh MBV trên tôm khó điều trị: Hiện chưa có thuốc đặc trị MBV, chủ yếu là phòng ngừa.
- Thiệt hại kinh tế nghiêm trọng: Tôm không đạt size thương phẩm, giá bán thấp hoặc khó tiêu thụ.
Cách phòng ngừa bệnh MBV trên tôm
Do MBV chưa có thuốc đặc trị, phòng bệnh là giải pháp hiệu quả nhất. Một số biện pháp:
- Chọn giống sạch bệnh: Mua tôm giống từ trại uy tín, có kiểm định PCR âm tính với MBV.
- Cải tạo ao nuôi đúng kỹ thuật: Dọn sạch bùn đáy, khử trùng nước bằng vôi, chlorine trước khi thả giống.
- Quản lý môi trường ổn định: Duy trì pH 7.5 – 8.2, oxy hòa tan > 5 mg/L, độ kiềm 100 – 150 mg/L.
- Giảm mật độ nuôi: Thả nuôi vừa phải, tránh dồn ép gây stress cho tôm.
- Bổ sung dinh dưỡng và vi sinh: Men tiêu hóa, vitamin C, E, khoáng chất và chế phẩm sinh học giúp tăng sức đề kháng.
- Theo dõi sức khỏe tôm thường xuyên: Kiểm tra đường ruột, gan tụy để phát hiện sớm dấu hiệu bệnh.
Cách xử lý khi tôm mắc bệnh MBV
Khi phát hiện bệnh MBV trên tôm, người nuôi nên:
- Giảm mật độ cho ăn, sử dụng thức ăn dễ tiêu hóa.
- Tăng cường men vi sinh và khoáng chất để hỗ trợ gan tụy và hệ tiêu hóa.
- Cải thiện môi trường nước bằng zeolite, yucca để giảm khí độc.
- Tuyệt đối không xả nước thải trực tiếp ra ngoài để tránh lây lan.
- Tham khảo ý kiến chuyên gia thủy sản để có phác đồ quản lý phù hợp.
Bảng tổng hợp nhanh về bệnh MBV trên tôm
| Nội dung | Chi tiết |
|---|---|
| Tên bệnh | MBV – Monodon Baculovirus |
| Đối tượng | Tôm sú, tôm thẻ chân trắng (thường ở giai đoạn nhỏ) |
| Nguyên nhân | Virus MBV, môi trường ô nhiễm, giống mang mầm bệnh |
| Triệu chứng | Gan tụy teo nhỏ, ruột rỗng, tôm chậm lớn, yếu ớt |
| Tác hại | Tôm còi cọc, hao hụt cao, khó trị, thiệt hại kinh tế lớn |
| Phòng ngừa | Giống sạch bệnh, quản lý môi trường, bổ sung dinh dưỡng, giảm mật độ |
| Xử lý | Giảm stress, bổ sung vi sinh – khoáng, cải thiện nước, kiểm soát lây lan |
Bệnh MBV trên tôm là một trong những bệnh nguy hiểm nhất trong nuôi tôm, đặc biệt ở giai đoạn tôm nhỏ. Vì chưa có thuốc đặc trị, bà con cần tập trung vào chọn giống khỏe mạnh, quản lý môi trường tốt và bổ sung dinh dưỡng hợp lý. Khi phát hiện bệnh, cần áp dụng ngay các biện pháp kiểm soát để hạn chế thiệt hại và tránh lây lan sang các ao nuôi khác.
