Bệnh Thối Vây Thối Đuôi Ở Cá Basa: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Điều Trị Hiệu Quả

Bệnh thối vây thối đuôi ở cá basa là một trong những bệnh phổ biến và gây thiệt hại lớn trong nuôi thủy sản nước ngọt. Bệnh khiến vây và đuôi cá bị ăn mòn, hoại tử dần, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tăng trưởng, sức khỏe và giá trị thương phẩm. Nếu không được can thiệp sớm, bệnh có thể dẫn đến chết hàng loạt, đặc biệt trong môi trường nuôi dày và nước bị ô nhiễm.

Cá basa (Pangasius bocourti) là loài dễ thích nghi, nhưng vẫn rất nhạy cảm với các thay đổi đột ngột của môi trường và dễ bị tổn thương khi điều kiện sống xấu đi.

Nguyên nhân gây bệnh thối vây thối đuôi ở cá basa

Tác nhân gây bệnh

• Vi khuẩn gây bệnh: Aeromonas hydrophila, Pseudomonas spp.
• Nấm cơ hội: Saprolegnia spp. xâm nhập khi cá bị trầy xước.

Điều kiện phát sinh bệnh thối vây thối đuôi ở cá basa

• Ao nuôi nhiều chất thải hữu cơ, thức ăn thừa tích tụ đáy.
• Mật độ nuôi cao (>40 con/m²) gây thiếu oxy và cá dễ xây xát.
• pH ao dao động lớn (dưới 6.5 hoặc trên 8.5), nhiệt độ thay đổi đột ngột.
• Cá bị stress kéo dài, thiếu vitamin C và khoáng chất.

Dấu hiệu nhận biết bệnh thối vây thối đuôi ở cá basa

Giai đoạn đầu:

• Vây và đuôi bị đổi màu, nhợt nhạt, hơi tưa nhẹ ở mép.
• Cá ăn ít hơn, chậm bơi.

Giai đoạn phát triển:

• Vây rách, cụt dần, có thể xuất hiện viền đỏ hoặc chảy máu nhẹ ở chân vây.
• Đuôi cá chuyển màu nâu hoặc đen, cá nổi đầu thường xuyên.

Giai đoạn nặng:

• Toàn bộ vây và đuôi hoại tử, mùi hôi rõ rệt.
• Cá mất thăng bằng, dễ nhiễm thêm các bệnh khác như nhiễm trùng huyết.

Xem thêm: Bệnh đốm đỏ ở cá Basa

Phòng ngừa bệnh thối vây thối đuôi ở cá basa

Quản lý ao nuôi

• Cải tạo ao kỹ trước khi thả giống: bón vôi, diệt tạp, xử lý bùn đáy.
• Duy trì pH: 6.8–7.5, oxy hòa tan > 3.5 mg/l.
• Hạn chế cho ăn dư thừa, thay nước định kỳ 20–30% mỗi tuần.

Chăm sóc và dinh dưỡng

• Thả cá giống khỏe mạnh, không bị trầy xước.
• Sử dụng thức ăn đảm bảo chất lượng, tránh nấm mốc.
• Bổ sung định kỳ vitamin C (100–200 mg/kg), men vi sinh, khoáng vi lượng.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

• Quan sát cá ăn hằng ngày, theo dõi phản ứng và hình dạng vây đuôi.
• Sử dụng chế phẩm sinh học để ổn định chất lượng nước, hạn chế khí độc.

Cách điều trị bệnh thối vây thối đuôi ở cá basa

Xử lý môi trường ao

• Dùng thuốc tím KMnO₄ liều 2–3 g/m³ tạt đều ao vào chiều mát.
• Bón vôi CaO hoặc CaCO₃ 7–10 kg/100 m² để khử khuẩn và ổn định pH.

Trộn thuốc vào thức ăn

Kháng sinh phù hợp:

• Florfenicol 15 mg/kg cá/ngày × 5–7 ngày.
• Oxytetracycline 50–75 mg/kg cá/ngày.
• Kết hợp bổ sung vitamin C và men tiêu hóa để tăng sức đề kháng.

Biện pháp hỗ trợ khác

• Tắm cá bằng nước muối 2% hoặc thuốc tím loãng trong 10–15 phút.
• Hạn chế bắt cá, gây stress trong quá trình điều trị.

Bệnh thối vây thối đuôi ở cá basa là một trong những bệnh ngoài da nguy hiểm nếu không được kiểm soát sớm. Quản lý môi trường tốt, kết hợp dinh dưỡng hợp lý và điều trị đúng kỹ thuật sẽ giúp đàn cá hồi phục nhanh chóng, giảm thiểu thiệt hại và nâng cao hiệu quả nuôi trồng thủy sản.