Bệnh thối vây thối đuôi ở cá trắm cỏ là bệnh truyền nhiễm phổ biến trong nuôi cá nước ngọt, đặc biệt ở ao nuôi mật độ cao hoặc vệ sinh kém. Bệnh thường gây ra bởi vi khuẩn cơ hội hoặc nấm, dẫn đến hoại tử phần vây, đuôi, làm cá chậm lớn, xấu mã, dễ nhiễm trùng kế phát và chết hàng loạt nếu không xử lý kịp thời.
Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng thương phẩm của cá mà còn làm giảm tỷ lệ sống, gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho người nuôi. Cá trắm cỏ khi mắc bệnh thường có biểu hiện rõ ràng, dễ phát hiện bằng mắt thường nếu quan sát kỹ đàn cá.
Mục Lục
Nguyên nhân gây bệnh thối vây thối đuôi ở cá trắm cỏ
Tác nhân chính
- Vi khuẩn: Aeromonas hydrophila, Pseudomonas spp.
- Nấm: Saprolegnia spp. trong môi trường nước ô nhiễm hoặc nhiệt độ thấp
Điều kiện thuận lợi
- Ao nuôi ô nhiễm, nhiều bùn hữu cơ, thức ăn thừa.
- Mật độ nuôi quá cao, thiếu oxy hòa tan.
- pH thấp (<6.5), nhiệt độ dao động mạnh.
- Cá bị xây xát do đánh bắt, vận chuyển hoặc tấn công nhau.
- Thiếu dinh dưỡng, sức đề kháng kém.
Biểu hiện bệnh thối vây thối đuôi ở cá trắm cỏ
- Cá bơi yếu, phản ứng chậm, kém ăn.
- Mép vây, đuôi bị rách, xù lông, mất sắc tố.
- Vây chuyển sang màu trắng đục, xám hoặc nâu sẫm.
Xem thêm: Bệnh đốm đỏ ở cá trắm cỏ
Trong trường hợp bệnh thối vây thối đuôi ở cá trắm cỏ nặng:
- Vây cụt dần, xuất hiện mùi hôi.
- Xuất huyết quanh gốc vây hoặc gốc đuôi.
- Cá lờ đờ, bơi sát mặt nước hoặc gần bờ ao.
Phòng bệnh thối vây thối đuôi ở cá trắm cỏ
Quản lý môi trường ao nuôi
- Phơi ao kỹ 5–7 ngày, rải vôi (10–15 kg/100 m²) trước khi thả cá.
- Duy trì chất lượng nước tốt:
- pH 6.5–7.5, oxy >3 mg/l, nhiệt độ 25–30°C.
- Thay nước định kỳ 20–30% để giảm độc tố.
Chăm sóc và dinh dưỡng hợp lý
- Sử dụng con giống cá nước ngọt khỏe mạnh, không dị hình hay trầy xước.
- Cho ăn đủ khẩu phần, tránh dư thừa thức ăn gây ô nhiễm.
- Bổ sung vitamin C, khoáng, men tiêu hóa định kỳ để tăng sức đề kháng.
Kiểm soát mầm bệnh
- Dùng các loại chế phẩm sinh học chuyên xử lý đáy ao mỗi 2–3 tuần/lần.
- Hạn chế gây sốc cho cá do thay nước đột ngột hoặc thu hoạch sai thời điểm.
Cách điều trị bệnh thối vây thối đuôi ở cá trắm cỏ
Xử lý môi trường
- Tạt thuốc tím (KMnO₄) liều 2–3 g/m³ nước vào buổi chiều mát.
- Rải vôi sống CaO liều 7–10 kg/100 m² nếu pH ao thấp.
Dùng thuốc trị bệnh
- Trộn thức ăn với kháng sinh:
- Florfenicol 10–15 mg/kg cá/ngày.
- Oxytetracycline 50–75 mg/kg/ngày.
- Cho ăn liên tục 5–7 ngày.
Tắm cá bằng muối hoặc thuốc tím
Có thể dùng muối ăn 2–3% ngâm cá 10–15 phút (nếu có bể phụ hoặc giai đoạn nhỏ).
Hỗ trợ hồi phục
- Bổ sung vitamin C: 1–2 g/kg thức ăn.
- Dùng men tiêu hóa, tỏi hoặc các sản phẩm thảo dược kháng khuẩn tự nhiên.
Bệnh thối vây, thối đuôi ở cá trắm cỏ là bệnh thường gặp nhưng hoàn toàn có thể chủ động phòng tránh nếu người nuôi thực hiện tốt công tác cải tạo ao, chọn giống khỏe và chăm sóc đúng kỹ thuật. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời là giải pháp hiệu quả để bảo vệ đàn cá, ổn định năng suất và nâng cao hiệu quả kinh tế lâu dài.
