Bệnh viêm ruột ở cá lóc: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Cá lóc (Channa striata) là loài cá nước ngọt phổ biến và có giá trị kinh tế cao tại nhiều vùng miền của Việt Nam. Tuy nhiên, trong điều kiện nuôi thâm canh mật độ cao, bệnh viêm ruột ở cá lóc thường xuất hiện, đây là bệnh khá phổ biến, có thể gây thiệt hại nghiêm trọng nếu không phát hiện và xử lý kịp thời.

Nguyên nhân gây bệnh viêm ruột ở cá lóc

Thức ăn không đảm bảo chất lượng

• Sử dụng thức ăn tươi sống như cá tạp, thịt thừa nhưng không được xử lý vệ sinh đúng cách.
• Thức ăn công nghiệp bị mốc, hư hỏng do bảo quản không đúng.
• Cho ăn dư thừa làm ô nhiễm đáy ao.

Vi khuẩn gây bệnh

Một số vi khuẩn gây bệnh trên cá nước ngọt như Aeromonas hydrophila, Edwardsiella tarda, Pseudomonas spp. thường tấn công đường ruột khi cá bị stress hoặc hệ miễn dịch suy yếu.

Môi trường nuôi ô nhiễm

• Ao nuôi có nhiều bùn, khí độc (NH₃, H₂S) vượt ngưỡng.
• Biến động nhiệt độ, pH, oxy khiến cá bị stress và dễ nhiễm bệnh.

Mật độ nuôi dày đặc

Mật độ cao làm tăng cạnh tranh thức ăn, giảm chất lượng nước và gia tăng áp lực bệnh lý.

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm ruột ở cá lóc

• Cá bỏ ăn, phản ứng chậm khi cho ăn.
• Bơi lờ đờ, nổi đầu hoặc trốn vào góc ao.
• Phân trắng nhớt, kéo dài từng sợi theo hậu môn.
• Hậu môn sưng đỏ, đôi khi có dịch nhầy rỉ ra.

Mổ cá:

• Ruột cá sưng đỏ, chứa dịch trắng đục hoặc vàng nhạt.
• Gan nhạt màu, mềm hoặc có dấu hiệu hoại tử nhẹ.
• Nếu không xử lý sớm, cá có thể chết rải rác hàng ngày, gây tổn thất lớn về sản lượng và chi phí điều trị.

Xem thêm: Bệnh xuất huyết trên cá lóc

Cách phòng bệnh viêm ruột ở cá lóc

Quản lý thức ăn hợp lý

• Sử dụng thức ăn tươi sạch, có nguồn gốc rõ ràng.
• Tránh dùng thức ăn ôi thiu, hư hỏng.
• Trộn men tiêu hóa, vitamin C và khoáng vào thức ăn định kỳ.

Cải thiện môi trường ao nuôi

Duy trì các thông số môi trường ổn định:

• pH: 6.5 – 8.0
• Oxy hòa tan: > 3 mg/l
• Nhiệt độ: 27 – 30°C
• Thay nước định kỳ 10–20%/tuần.
• Khử khí độc đáy ao.

Quản lý mật độ nuôi

• Mật độ thả nuôi phù hợp, tránh quá dày.
• Tăng cường sục khí để cung cấp oxy đầy đủ cho cá.

Cách điều trị bệnh viêm ruột ở cá lóc

Ngưng cho ăn 1–2 ngày đầu

Giúp cá ổn định tiêu hóa, giảm áp lực cho ruột.

Trộn thuốc vào thức ăn (theo chỉ dẫn thú y)

Kết hợp bổ sung men tiêu hóa và vitamin

• Men vi sinh: 1–2 g/kg thức ăn.
• Vitamin C: 1–2 g/kg thức ăn.

Xử lý môi trường nuôi

• Thay nước định kỳ, hút bùn đáy.
• Sử dụng chế phẩm sinh học để ổn định môi trường ao nuôi.

Bệnh viêm ruột ở cá lóc là bệnh phổ biến và có thể tái phát nếu không được kiểm soát tốt. Tuy không gây chết nhanh hàng loạt nhưng nếu kéo dài sẽ làm cá chậm lớn, giảm hiệu quả nuôi và thiệt hại kinh tế đáng kể. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng và áp dụng các biện pháp phòng ngừa chủ động là chìa khóa giúp người nuôi bảo vệ đàn cá khỏe mạnh và ổn định năng suất ao nuôi.