Làm choáng tôm trước chế biến – Xu hướng mới nâng cao chất lượng và an toàn sản phẩm

Trong bối cảnh thị trường thủy sản toàn cầu ngày càng đòi hỏi nghiêm ngặt hơn về chất lượng, an toàn, và phúc lợi động vật, một trong những xu hướng đang nổi bật trong ngành tôm là việc làm choáng tôm trước chế biến. Việc này tuy chưa được phổ biến rộng ở tất cả địa phương, nhưng đã nhận được sự quan tâm từ cả người nuôi, nhà máy và các nhà nhập khẩu quốc tế. Bài viết dưới đây, Tân Huy Hoàng Group sẽ giúp bạn hiểu rõ “làm choáng” tôm là gì, tại sao ngày càng quan trọng, các phương pháp áp dụng và những lợi ích cũng như thách thức khi thực hiện.

Khái niệm làm choáng tôm trước chế biến

Làm choáng tôm trước chế biến là thực hiện một phương pháp kỹ thuật để khiến con tôm mất ý thức hoặc bất tỉnh nhanh chóng trước khi giết mổ hoặc xử lý tiếp, nhằm giảm stress, đau đớn và phản xạ của động vật. Trong ngành tôm nuôi chế biến, khái niệm này tương đồng với các ngành nuôi cá, tôm và động vật giáp xác, nơi ngày càng được yêu cầu đảm bảo phúc lợi động vật và nâng cao chất lượng thịt.

Ví dụ: hệ thống làm choáng (stunning) bằng điện cho tôm đã được triển khai tại Thái Lan như một bước đi tiên phong.

Tại sao xu hướng làm choáng tôm ngày càng được chú ý?

Thị trường nhập khẩu đòi hỏi khắt khe hơn: Người tiêu dùng và các nhà bán lẻ quốc tế ngày càng quan tâm đến phúc lợi động vật, chất lượng thịt, và quy trình sản xuất. Việc làm choáng tôm trước chế biến được xem là một tiêu chí nâng cao trong chuỗi cung ứng.

Giảm stress & tăng chất lượng sản phẩm: Khi tôm bị stress trước khi chế biến, có thể dẫn đến giảm hấp thu lạnh nhanh, tăng độ hao hụt, màu vỏ kém và chất lượng thịt thấp hơn. Phương pháp làm choáng tôm trước chế biến giúp giảm phản ứng stress và bảo toàn chất lượng sau thu hoạch.

Tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế: Các tiêu chuẩn như của Aquaculture Stewardship Council (ASC) yêu cầu stunning như một phần trong quy trình đảm bảo phúc lợi cho động vật nuôi.

Có thể bạn quan tâm: Tôm sốc môi trường khi giao mùa

Các phương pháp làm choáng tôm phổ biến

Dưới đây là một số phương pháp đang được nghiên cứu và áp dụng:

• Sốc lạnh (Ice-slurry chilling): Tôm được nhúng trong nước đá hoặc nước muối lạnh (< 4°C) để làm ngừng phản xạ rất nhanh. Nghiên cứu cho thấy việc này giúp tôm mất phản ứng thần kinh trong vài giây.
• Stunning điện (Electrical stunning): Sử dụng dòng điện điều chỉnh để làm tôm mất ý thức ngay lập tức. Ví dụ: hệ thống “A-HSU for Shrimp” của Ace Aquatec đã triển khai tại Thái Lan.
• Các biện pháp khác đang nghiên cứu: CO₂, áp suất cao, kết hợp lạnh + muối,… nhưng cần thêm dữ liệu cụ thể đối với tôm.

Lợi ích của việc làm choáng tôm trước chế biến

• Làm choáng tôm trước chế biến giúp cải thiện chất lượng thịt: Tôm bị xử lý nhanh, giảm phản xạ và đau đớn, phù hợp xu hướng bền vững.
• Tăng chất lượng sản phẩm: Giảm stress giúp bảo toàn độ săn chắc thịt, màu sắc vỏ, giảm hao hụt sau thu hoạch.
• Tăng hiệu quả chế biến: Tôm choáng mất ý thức nhanh giúp công đoạn tiếp theo như rửa, làm đông, phân loại diễn ra dễ dàng và đồng đều hơn.
• Cải thiện uy tín và khả năng xuất khẩu: Khi nhà nhập khẩu quốc tế chú trọng đến phúc lợi và chất lượng, việc áp dụng stunning là lợi thế cạnh tranh.

Lưu ý và thách thức khi triển khai tại Việt Nam

• Chi phí đầu tư để làm choáng tôm trước chế biến ban đầu khá cao, đặc biệt với hệ thống điện stun hoặc thiết bị trên xe chuyên dụng.
• Yêu cầu về vận hành và bảo trì thiết bị, cũng như đào tạo nhân sự để đảm bảo kỹ thuật đúng.
• Cân nhắc loại tôm, kích cỡ, molting stage – vì hiệu quả stunning có thể khác nhau với tôm lớn/nhỏ.
• Tuân thủ quy định quốc tế và ghi nhận kiểm định nếu muốn khai thác phân khúc cao cấp.

Xu hướng làm choáng tôm trước chế biến không chỉ là một kỹ thuật đơn thuần mà còn là bước tiến quan trọng trong nuôi – chế biến tôm hiện đại, giúp đáp ứng cả yêu cầu về phúc lợi động vật và nâng cao chất lượng sản phẩm. Trong bối cảnh ngành tôm Việt Nam hướng tới giá trị gia tăng và thị trường xuất khẩu khó tính, việc ứng dụng kỹ thuật stunning đúng cách sẽ là một trong những lợi thế lớn.