Nấm mang trên cá là một trong những bệnh lý nguy hiểm thường gặp trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt ở các ao nuôi có điều kiện vệ sinh kém hoặc mật độ nuôi quá cao. Căn bệnh này ảnh hưởng trực tiếp đến cơ quan hô hấp của cá, khiến cá giảm khả năng trao đổi khí, dễ bị stress và suy yếu nhanh chóng. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, nấm mang có thể gây chết hàng loạt, làm thiệt hại nghiêm trọng đến năng suất và hiệu quả kinh tế của người nuôi.
Mục Lục
Nấm mang trên cá là gì?
Nấm mang trên cá là một loại nhiễm nấm nguy hiểm do nấm thủy sinh (chủ yếu là Saprolegnia spp. hoặc Achlya spp.) gây ra. Loại nấm này xâm nhập vào mang – cơ quan hô hấp quan trọng nhất của cá. Khi nhiễm bệnh, mang cá bị sưng tấy, màu đỏ nhạt hoặc bị phủ bởi một lớp nấm giống sợi bông.
Nguyên nhân gây bệnh nấm mang trên cá
- Chất lượng nước kém: Ao nuôi ô nhiễm, nhiều hữu cơ, DO thấp (<3 mg/l) là môi trường lý tưởng cho nấm phát triển.
- Nhiệt độ thấp: Từ 18–22°C, nấm thủy sinh sinh sản nhanh.
- Cá bị xây xát, stress: Do mật độ nuôi trong ao cao, khi thu hoạch bị để trong rổ, hoặc vận chuyển không đúng kỹ thuật.
- Chế độ dinh dưỡng cho cá kém: Thiếu vitamin C và các loại chất khoáng vi lượng.
Dấu hiệu nhận biết bệnh nấm mang
Biểu hiện trên mang cá
- Mang cá chuyển sang màu xám nhạt, có màng nấm trắng nhị, dề dàng nhận thấy.
- Mang bị viêm sưng, tữa rách.
- Vùng mang có thể bị mùi hôi tanh do hoại tử.
Nhận biết cá bị bệnh
- Cá bơi lờ đờ, thường xuyên ngoi lên mặt nước để thở.
- Giảm ăn hoặc bỏ ăn, phân nhỏ, thiếu linh hoạt khi bơi.
- Cá Há miệng liên tục, thở gấp, chết lẻ tẻ hoặc chết hàng loạt nếu không can thiệp kịp thời.
Xem thêm: Bệnh nấm thủy mi trên cá
Loài cá nào thường bị nấm mang
- Cá rô phi
- Cá trắm cỏ, cá chép
- Cá tra, cá basa
- Cá lóc, cá trôi, cá mè
Đặc biệt: Cá giống, cá bột và trứng cá rất dễ mắc do màng da mỏng, sức đề kháng yếu.
Phòng bệnh nấm mang trên cá hiệu quả
Quản lý môi trường
- Cái tạo ao kỹ: Phụi đáy, rắc vôi, dọn bùn.
- Duy trì DO > 4 mg/l, pH 6.5–7.5, nhiệt độ 26–30°C.
- Bón chế phẩm sinh học định kỳ để ổn định vi sinh và khí độc.
Dinh dưỡng
- Dùng thức ăn chống ẩm mốc.
- Bổ sung vitamin C (100‒200 mg/kg), men tiêu hóa và khoáng vi lượng.
- Cho ăn vừa đủ, tránh thức ăn thừa.
Điều trị bệnh nấm mang trên cá
Tắm cá
- Muối ăn 2–3% trong 10–15 phút.
- KMnO₄: 2–3 g/m³, hoặc tắm loảng 10 phút trong bể nuôi.
- Xanh Methylen, Malachite Green: Dùng liều thấp theo hướng dẫn.
Xử lý ao nuôi
- Thay 20–30% nước ao.
- Tạt chất diệt nấm: Vôi sống, KMnO₄.
Tăng cường đề kháng
- Trộn vitamin C, tỏi, men vi sinh vào thức ăn.
- Giảm mật độ nuôi, bổ sung oxy.
Bệnh nấm mang trên cá là bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa hiệu quả. Việc theo dõi chất lượng ao nuôi cá nước ngọt, cung cấp dinh dưỡng đầy đủ và tăng cường sức đề kháng cho cá sẽ giúc người nuôi giảm thiệt hại, đảm bảo lợi nhuận bền vững.
