Nhớt bạt trong ao nuôi tôm là gì? Nguyên nhân, tác hại và cách xử lý hiệu quả nhất

Trong quá trình nuôi tôm thẻ chân trắng hoặc tôm sú, người nuôi thường gặp phải tình trạng nhớt bạt ao – lớp chất nhờn bám dày trên thành bạt hoặc đáy ao. Hiện tượng này tưởng chừng vô hại nhưng thực tế lại ảnh hưởng lớn đến môi trường nước, gây suy giảm oxy, phát sinh khí độc và làm tôm yếu dần. Việc hiểu rõ nguyên nhân, tác hại và cách xử lý nhớt bạt đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt giúp người nuôi duy trì năng suất và ổn định vụ nuôi.

Nhớt bạt là gì?

Nhớt bạt là lớp màng sinh học (biofilm) hình thành trên bề mặt bạt lót hoặc đáy ao sau một thời gian nuôi. Lớp nhớt này được tạo thành từ sự tích tụ của chất hữu cơ, tảo tàn, phân tôm, thức ăn dư thừa, vi khuẩn và nấm.

Ban đầu, lớp nhớt có thể mỏng, trơn và ít ảnh hưởng, nhưng khi tích tụ lâu ngày, nó trở thành môi trường thuận lợi cho vi khuẩn có hại, nấm và tảo độc phát triển – gây rủi ro cao cho ao nuôi.

Nguyên nhân gây ra nhớt bạt trong ao tôm

Một số nguyên nhân chính gồm:

• Thức ăn dư thừa: Cho ăn quá nhiều khiến lượng thức ăn không tiêu hóa hết lắng xuống đáy, tạo điều kiện cho vi khuẩn phân hủy và hình thành lớp nhớt.
• Chất hữu cơ tích tụ: Phân tôm, vỏ tôm lột và tảo tàn lâu ngày không được xử lý.
• Quản lý vi sinh kém: Không sử dụng vi sinh định kỳ hoặc sử dụng sai liều lượng dẫn đến mất cân bằng hệ vi sinh trong ao.
• Lưu thông nước yếu: Ao nuôi không có dòng chảy hoặc khu vực ít oxy, dễ tích tụ chất nhờn.
• Sử dụng hóa chất không hợp lý: Dùng nhiều thuốc diệt khuẩn làm chết vi sinh có lợi, khiến vi khuẩn hại phát triển mạnh hơn.

Tác hại của nhớt bạt đối với ao nuôi tôm

Nhớt bạt ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường ao và sức khỏe tôm thẻ chân trắng, cụ thể:

• Gây ô nhiễm nước: Lớp nhớt làm giảm hàm lượng oxy hòa tan, tăng khí độc NH₃, H₂S.
• Phát sinh mầm bệnh: Vi khuẩn gây bệnh như Vibrio, Aeromonas dễ phát triển trong lớp nhớt.
• Ảnh hưởng đến tôm: Tôm dễ bị phân trắng, đen mang, đứt ruột, chậm lớn và giảm sức đề kháng.
• Giảm hiệu quả vi sinh: Vi sinh bổ sung vào ao khó hoạt động vì bị nhớt bạt ngăn cản.
• Khó vệ sinh ao: Lớp nhớt bám dày khiến bạt trơn, khó chà rửa, đặc biệt trong vụ sau.

Có thể bạn quan tâm: Bệnh MBV Trên Tôm

Cách xử lý nhớt bạt hiệu quả

Xử lý trong quá trình nuôi

• Sử dụng chế phẩm vi sinh: Dùng định kỳ vi sinh xử lý đáy chứa chủng Bacillus subtilis, Bacillus licheniformis giúp phân hủy hữu cơ, giảm nhớt.
• Tăng cường sục khí: Giúp phân hủy nhanh chất hữu cơ và tăng oxy.
• Dùng men enzyme phân hủy nhớt: Có thể sử dụng sản phẩm chứa enzyme Protease và Cellulase giúp tách lớp biofilm hiệu quả.
• Giảm lượng thức ăn: Kiểm soát khẩu phần, tránh dư thừa.

Xử lý sau khi thu hoạch

• Rút cạn nước và vệ sinh bạt kỹ: Dùng bàn chải hoặc vòi áp lực rửa sạch lớp nhớt.
• Khử trùng bạt bằng vôi CaO hoặc Chlorine sau khi chà rửa.
• Phơi bạt 5–7 ngày để tiêu diệt vi sinh có hại trước khi cấp nước mới.

Cách phòng ngừa nhớt bạt tái phát

• Duy trì quản lý nước tốt, thường xuyên thay nước sạch.
• Bổ sung vi sinh định kỳ (3–5 ngày/lần) để duy trì hệ vi sinh ổn định.
• Không lạm dụng hóa chất diệt khuẩn.
• Kiểm soát lượng thức ăn phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tôm.

Nhớt bạt là vấn đề phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu người nuôi tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật. Việc xử lý kịp thời không chỉ giúp môi trường ao luôn sạch, mà còn hạn chế được nhiều bệnh nguy hiểm, nâng cao năng suất và lợi nhuận trong vụ nuôi tôm.