Trong quá trình nuôi tôm, hầu hết mọi người đều quen thuộc với những “kẻ thù” như vi khuẩn Vibrio, khí độc NH₃, NO₂ hay tảo độc. Tuy nhiên, ít ai chú ý đến một nhóm “kẻ săn mồi thầm lặng” nhưng không kém phần nguy hiểm, đó là các loại nấm có hại trong ao nuôi. Vậy những loài nấm nào dễ xuất hiện trong ao nuôi tôm và chúng gây hại như thế nào?
Các loại nấm có hại trong ao nuôi tôm
Nấm Achlya và Saprolegnia
Achlya và Saprolegnia là hai loài nấm có hại trong ao nuôi thường gặp nhất trong nuôi tôm nước ngọt và lợ. Chúng thường tấn công những con tôm yếu, bị trầy xước hoặc có hệ miễn dịch suy giảm.
Dấu hiệu nhận biết
- Tôm nhiễm nấm thường xuất hiện các sợi mốc trắng giống như bông gòn bám vào chân, giáp, mang hoặc đuôi.
- Tôm bơi lờ đờ, bỏ ăn, và dễ chết rải rác, đặc biệt vào buổi sáng.
- Khi vớt xác tôm lên, có thể dễ dàng nhận thấy các sợi nấm phát triển ngoài cơ thể.
Nguyên nhân phát sinh
- Ao có nhiều xác động vật chết chưa được thu gom.
- Đáy ao bẩn, chứa nhiều mùn bã hữu cơ, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển.
- Tôm bị trầy xước do va chạm, bắt tôm bằng tay hoặc do sự dao động mạnh của pH trong nước.
Có thể bạn quan tâm: Nguyên nhân ao tôm bị phân trắng
Nấm Fusarium – Thủ phạm gây đứt đuôi, cụt phụ bộ
Fusarium, mặc dù thường gặp trong cây trồng, nhưng cũng có thể xuất hiện trong ao nuôi tôm, đặc biệt là ở những vùng có thảm thực vật mục nát hoặc nguồn nước ô nhiễm. Khi tôm bị nhiễm Fusarium, nấm sẽ gây hoại tử phụ bộ, làm tôm mất khả năng di chuyển và bắt mồi.
Dấu hiệu nhiễm
- Đuôi tôm bị ăn mòn, cụt dần từ đầu đuôi.
- Các bộ phận như chân bơi, râu, gai cũng bị teo hoặc rụng mất.
- Tôm yếu, dễ bị sốc môi trường hoặc nhiễm vi khuẩn.
Nguyên nhân
- Ao có pH thấp kéo dài (dưới 7.2), nhiều chất hữu cơ, nước đọng.
- Thường bùng phát sau mưa lớn hoặc khi thay nước không đúng cách.
Nấm Lagenidium
Khác với các loài nấm phổ biến, Lagenidium là một loại nấm bậc thấp có khả năng xâm nhập và gây tử vong hàng loạt, đặc biệt ở tôm post và tôm thẻ chân trắng trong giai đoạn lột xác.
Biểu hiện nhiễm bệnh
- Tôm chết đột ngột, nổi đầu, nhưng không có nhiều biểu hiện rõ ràng.
- Khi mổ khám, thấy các mô mềm bị nhũn, có mùi hôi nhẹ, và mang tôm có lớp nhớt lạ.
- Tỷ lệ tử vong có thể tăng nhanh chỉ trong 2-3 ngày.
Nguyên nhân
- Mật độ thả tôm quá dày, ao không thay nước thường xuyên.
- Sử dụng quá nhiều hóa chất kháng sinh, làm mất cân bằng hệ vi sinh trong ao.
Những loài nấm có hại trong ao nuôi sinh này, dù là “kẻ thù thầm lặng”, nhưng lại có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng nếu không được kiểm soát đúng cách. Việc duy trì môi trường nước sạch và ổn định, cùng với việc theo dõi sức khỏe tôm thường xuyên, sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm nấm và bảo vệ đàn tôm khỏe mạnh.
Nấm men và nấm mốc
Bên cạnh các loài nấm thủy sinh tấn công trực tiếp vào cơ thể tôm, ao nuôi còn tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm từ nấm men (như Candida spp.) và nấm mốc (Aspergillus spp., Penicillium spp.). Những loại nấm này chủ yếu xâm nhập ao từ thức ăn bị mốc, ẩm, hoặc từ xác động vật phân hủy dưới đáy ao.
Dù không trực tiếp gây bệnh, nhưng nấm mốc lại sản sinh ra các độc tố nguy hiểm – đặc biệt là aflatoxin – có khả năng ức chế hệ miễn dịch của tôm. Khi hệ miễn dịch suy yếu, tôm sẽ dễ dàng mắc phải các bệnh nguy hiểm như hội chứng tôm chết sớm (EMS), bệnh đốm trắng, bệnh phân trắng…
Lưu ý khi quản lý thức ăn
- Tránh sử dụng thức ăn đã bị ẩm, có mùi lạ, vón cục hoặc đổi màu – dấu hiệu cho thấy nấm mốc có thể đã phát triển.
- Trong mùa mưa, độ ẩm cao dễ khiến thức ăn bị nấm tấn công, nên cần bảo quản ở nơi khô ráo, kín khí.
- Tuyệt đối không sử dụng thức ăn hết hạn hoặc bảo quản sai cách.
