Trong mô hình nuôi tôm hiện đại, đặc biệt là nuôi tôm thẻ chân trắng mật độ cao, việc chăm sóc hệ tiêu hóa tôm là yếu tố quyết định đến tốc độ tăng trưởng và sức khỏe tổng thể. Hai nhóm sản phẩm hỗ trợ tiêu hóa phổ biến nhất là men vi sinh đường ruột và men tiêu hóa. Tuy nhiên, không ít người nuôi vẫn nhầm lẫn giữa hai loại này, dẫn đến sử dụng sai mục đích, sai thời điểm, ảnh hưởng đến hiệu quả nuôi. Bài viết sau sẽ giúp bạn phân biệt rõ ràng, từ đó ứng dụng đúng cách, đúng giai đoạn trong suốt vụ nuôi tôm.
Mục Lục
Men vi sinh đường ruột là gì?
Men vi sinh đường ruột (Probiotics) là các vi khuẩn có lợi sống, chủ yếu thuộc các nhóm như Bacillus subtilis, Bacillus licheniformis, Lactobacillus, Enterococcus spp., hoặc nấm men Saccharomyces cerevisiae. Chúng sống trong ruột tôm, đóng vai trò cân bằng hệ vi sinh, hỗ trợ tiêu hóa, ức chế vi khuẩn gây hại, và tăng cường miễn dịch tự nhiên.
Xem thêm: Cách sử dụng vi sinh đường ruột cho tôm
Men tiêu hóa là gì?
Men tiêu hóa là tập hợp các enzyme sinh học, có khả năng phân giải thức ăn thành các phân tử nhỏ dễ hấp thu. Một số enzyme phổ biến bao gồm:
- Protease (phân giải protein)
- Amylase (phân giải tinh bột)
- Lipase (phân giải chất béo)
Men tiêu hóa không phải là vi sinh sống, mà là các hợp chất sinh học được chiết xuất và tổng hợp, hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn khi tôm còn non hoặc trong giai đoạn hấp thu yếu.
So sánh men vi sinh và men tiêu hóa cho tôm
| Tiêu chí | Men vi sinh đường ruột | Men tiêu hóa |
|---|---|---|
| Bản chất | Vi khuẩn/nấm men sống có lợi | Enzyme sinh học |
| Tác dụng chính | Ổn định hệ vi sinh ruột, ức chế vi khuẩn gây bệnh, hỗ trợ miễn dịch | Phân giải thức ăn nhanh chóng, giúp hấp thu hiệu quả |
| Dạng sản phẩm | Bột/nước chứa vi khuẩn sống | Dạng bột chứa enzyme |
| Cách dùng | Trộn thức ăn hoặc hòa nước tạt ao | Trộn trực tiếp vào thức ăn |
| Khi nào nên dùng | Khi tôm bị rối loạn tiêu hóa, phân trắng, sau dùng kháng sinh, định kỳ | Khi tôm mới thả, tôm chậm lớn, tiêu hóa kém |
| Tác dụng phụ | Không có, nếu dùng đúng cách | Không có, nhưng dễ mất tác dụng nếu trộn sai cách (nhiệt độ cao, ẩm) |
| Không nên dùng với | Kháng sinh hoặc hóa chất sát khuẩn | Không có tương tác rõ rệt |
Khi nào nên dùng từng loại?
Men vi sinh đường ruột nên dùng khi:
- Tôm bị phân trắng, ruột rỗng, đứt khúc.
- Sau khi sử dụng kháng sinh, cần tái tạo hệ vi sinh ruột.
- Ao nuôi mật độ cao, cần bổ sung vi sinh định kỳ.
- Giai đoạn tôm trong chu kỳ tăng trưởng mạnh, cần ổn định hệ tiêu hóa.
Men tiêu hóa nên dùng khi:
- Tôm mới thả giống, hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện.
- Tôm ăn yếu, kém hấp thu, tăng FCR.
- Chuyển đổi loại cám, thay đổi khẩu phần ăn.
Có nên dùng kết hợp không?
CÓ, nhưng cần lưu ý:
- Không nên trộn chung vào cùng một bữa ăn, vì có thể gây mất tác dụng hoặc phản ứng chéo.
- Nên dùng tách buổi: ví dụ sáng dùng men tiêu hóa, chiều dùng men vi sinh.
- Dùng kết hợp hợp lý giúp tăng hiệu quả tiêu hóa – cải thiện sức khỏe ruột tôm tối ưu.
Một số lưu ý khi sử dụng
- Men vi sinh nên được trộn với dầu cá hoặc mật đường, tránh ánh nắng và nhiệt độ cao.
- Men tiêu hóa không nên trộn khi thức ăn còn nóng hoặc ẩm để tránh làm hỏng enzyme.
- Bảo quản cả hai loại ở nơi khô ráo, mát mẻ, đậy kín sau khi mở bao bì.
- Đọc kỹ hướng dẫn nhà sản xuất để điều chỉnh liều lượng phù hợp với giai đoạn nuôi.
Việc phân biệt rõ ràng giữa men vi sinh đường ruột và men tiêu hóa sẽ giúp người nuôi chủ động quản lý sức khỏe hệ tiêu hóa của tôm, từ đó giảm bệnh, tăng trưởng nhanh, FCR thấp và nâng cao hiệu quả kinh tế. Dùng đúng – đủ – đều sẽ mang lại một vụ nuôi an toàn, bền vững và thành công
