Vì Sao Tôm Bị Mềm Vỏ Sau Mưa? Nguyên Nhân Và Cách Khắc Phục Nhanh Cho Ao Nuôi
Tôm bị mềm vỏ sau mưa là tình trạng thường gặp trong các ao nuôi thâm canh và bán thâm canh tại Việt Nam. Đây là vấn đề khiến người nuôi thiệt hại đáng kể: tôm chậm lớn, giảm sức đề kháng, dễ bị vi khuẩn tấn công và tỷ lệ sống giảm mạnh. Đặc biệt, vào mùa mưa kéo dài, hiện tượng này xảy ra liên tục nếu ao không được quản lý đúng kỹ thuật.
Trong bài viết này, Tân Huy Hoàng Group sẽ phân tích chi tiết nguyên nhân – cơ chế – dấu hiệu và giải pháp xử lý hiệu quả, giúp người nuôi kiểm soát ao tốt hơn và hạn chế rủi ro trong các đợt thời tiết xấu.
Mục Lục
Vì sao tôm bị mềm vỏ sau mưa ?
pH và kiềm ao giảm đột ngột sau mưa
Nước mưa có tính axit (pH 4.5–5.5). Khi lượng mưa lớn đổ xuống ao:
- pH giảm nhanh 0.3–1.0 đơn vị
- Kiềm (alkalinity) giảm mạnh
- Hệ đệm cacbonat bị phá vỡ
Trong khi đó, quá trình cứng vỏ của tôm phụ thuộc trực tiếp vào Ca²⁺, Mg²⁺ và độ kiềm. Kiềm thấp → tôm thẻ chân trắng không tổng hợp được CaCO₃ → tôm sau lột không cứng lại được, dẫn đến mềm vỏ kéo dài.
Thay đổi độ mặn làm tôm sốc thẩm thấu
Mưa lớn làm:
- Độ mặn bề mặt giảm
- Phân tầng mặn – ngọt trong ao
Tôm đang trong giai đoạn lột xác gặp biến động mặn sẽ:
- Chậm cứng vỏ
- Giảm tần suất ăn
- Dễ bám bùn và mềm vỏ kéo dài
Khoáng chất trong ao bị loãng
Nước mưa làm giảm nồng độ các khoáng quan trọng:
- Calcium (Ca)
- Magnesium (Mg)
- Potassium (K)
- Sodium (Na)
Đây là các khoáng chất giúp tôm tái khoáng hóa vỏ sau lột, nên khi bị thiếu → vỏ tôm mỏng, mềm, dính nhớt, dễ bị vi khuẩn tấn công.
Tăng độ hữu cơ, vi khuẩn có hại bùng phát
Sau mưa:
- Bùn đáy bị khuấy lên
- Hữu cơ phân hủy mạnh
- Vi khuẩn Vibrio tăng nhanh
Tôm lột xác trúng lúc ao bẩn sẽ:
- Mềm vỏ
- Đỏ thân
- Đuôi vàng
- Dễ nhiễm bệnh phân trắng, hoại tử vỏ
Tôm lột xác đồng loạt do thay đổi môi trường
Tôm bị mềm vỏ sau mưa là do mưa làm nhiệt độ giảm đột ngột 2–5°C → kích thích tôm lột xác hàng loạt.
Khi ao thiếu khoáng – pH thấp → tôm không đủ khoáng để cứng lại sau lột, gây mềm vỏ ồ ạt.
Dấu hiệu nhận biết tôm bị mềm vỏ sau mưa
- Vỏ tôm mềm, nhũn, bóp nhẹ bị lõm
- Tôm giảm ăn, thức ăn còn nhiều trong vó
- Màu vỏ nhợt, dễ trầy xước
- Tôm bị mềm vỏ sau mưa, tôm yếu, nổi mép ao vào sáng sớm
- Tỷ lệ hao hụt tăng ở size nhỏ
Cách xử lý nhanh khi tôm bị mềm vỏ sau mưa
Ổn định pH – kiềm ngay lập tức
- Rải vôi Dolomite: 10–20 kg/1.000 m³
- Kết hợp CaCO₃ hoặc vôi nóng (CaO) ở đường bao ao
- Duy trì kiềm ổn định: 100–150 mg/L
Lưu ý: Không tạt vôi trực tiếp vào giữa ao gây sốc tôm.
Bổ sung khoáng chất để giúp tôm cứng vỏ
Dùng khoáng tổng hợp chuyên dùng cho tôm:
- Ca, Mg: tăng khả năng tạo vỏ cứng
- K, Na: hỗ trợ thẩm thấu khi sốc mặn
- Liều: 25–40 kg/1.000 m³ tùy mức độ mưa.
Có thể kết hợp:
→ Khoáng tạt + khoáng ăn để tôm hấp thu nhanh hơn.
Tăng cường oxy và giảm khí độc
Tôm bị mềm vỏ sau mưa do nước mưa làm oxy dao động mạnh. Cần:
- Chạy quạt 24/24
- Bổ sung O₂ viên nếu tôm yếu
- Chạy sục khí đáy để phá phân tầng mặn
→ Giúp tôm hồi phục nhanh hơn.
Ổn định độ mặn
Nếu độ mặn giảm quá nhanh:
- Tạt muối hột 50–100 kg/1.000 m³
- Hạn chế xả nước trong 1–2 ngày sau mưa
Mục tiêu: Giữ độ mặn biến động <2‰ sau mưa.
Sử dụng men vi sinh để làm sạch nước
Giúp giảm hữu cơ – phân hủy bùn đáy – hạn chế Vibrio phát triển:
- Bacillus
- EM Aqua
- Men xử lý đáy
- Tạt 1–2 ngày/lần trong 2–3 ngày sau mưa.
Tăng sức đề kháng cho tôm (qua đường ăn)
- Vitamin C
- Beta–glucan
- Postbiotics
- Khoáng ăn
Giúp tôm phục hồi nhanh, hạn chế tỷ lệ hao hụt.
Cách phòng tôm mềm vỏ khi vào mùa mưa
- Giữ kiềm ổn định 120–150 mg/L
- Che chắn ao lắng, không để nước mưa chảy trực tiếp vào ao
- Rải vôi quanh bờ trước mỗi cơn mưa
- Tăng cường khoáng 1–2 lần/tuần
- Dùng men vi sinh đều để giữ đáy sạch
- Sử dụng công nghệ nano bubble để ổn định DO trong suốt mùa mưa
Tôm bị mềm vỏ sau mưa là hiện tượng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu người nuôi nắm rõ các biến động môi trường và xử lý kịp thời. Việc kết hợp đúng kỹ thuật: ổn định pH – bổ sung khoáng – tăng oxy – dùng vi sinh chính là chìa khóa giúp tôm nhanh hồi phục và duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định trong mùa mưa.
