Hệ vi sinh vật đường ruột ảnh hưởng thế nào đến tỷ lệ sống của tôm giống?

Trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là giai đoạn ương tôm giống, yếu tố quyết định sự thành bại không chỉ nằm ở chất lượng con giống hay môi trường nước, mà còn là sức khỏe đường ruột – nơi tồn tại hệ vi sinh vật cực kỳ quan trọng. Các nghiên cứu gần đây cho thấy: hệ vi sinh vật đường ruột ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ sống, sức đề kháng và tốc độ phát triển của tôm giống.

Hệ vi sinh vật đường ruột là gì?

Hệ vi sinh vật đường ruột là tập hợp các vi khuẩn, vi nấm, vi sinh vật sống cộng sinh trong ruột tôm. Trong đó bao gồm:

• Vi khuẩn có lợi (như Lactobacillus, Bacillus, Pseudomonas): hỗ trợ tiêu hóa, ức chế vi khuẩn gây bệnh.
• Vi khuẩn trung tính: tồn tại mà không ảnh hưởng tiêu cực hay tích cực rõ rệt.
• Vi khuẩn có hại (như Vibrio harveyi, V. parahaemolyticus): gây bệnh phân trắng, hoại tử gan tụy, EMS…

Trong điều kiện cân bằng, vi khuẩn có lợi chiếm ưu thế giúp tôm tiêu hóa tốt, tăng cường miễn dịch, giúp tôm thẻ chân trắng chống lại bệnh tật. Nhưng khi mất cân bằng, vi khuẩn có hại bùng phát, gây rối loạn tiêu hóa, giảm sức đề kháng và làm tôm chết hàng loạt.

Hệ vi sinh khỏe giúp tăng tỷ lệ sống của tôm giống

Hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh mang lại nhiều lợi ích trực tiếp giúp nâng cao tỷ lệ sống cho tôm giống, bao gồm:

Hỗ trợ tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn

• Vi khuẩn có lợi tiết enzyme phân giải protein, tinh bột, chất béo giúp tôm hấp thụ thức ăn triệt để, ít hao phí.
• Hệ tiêu hóa ổn định → tôm phát triển nhanh, đồng đều, giảm tỷ lệ hao hụt.

Cạnh tranh sinh học, ức chế vi khuẩn gây bệnh

• Các chủng vi sinh vật có lợi sẽ chiếm chỗ bám, tiết ra chất kháng khuẩn như bacteriocin, giúp ngăn chặn sự phát triển của mầm bệnh.
• Từ đó giảm thiểu các bệnh như: phân trắng, bệnh gan tụy, hội chứng EMS…

Tăng cường miễn dịch tự nhiên

• Một số vi sinh kích thích hoạt động miễn dịch không đặc hiệu, sản sinh tế bào miễn dịch nhanh chóng.
• Khi gặp tác nhân gây bệnh, tôm có khả năng phản ứng sớm và chống chịu tốt hơn.

Ổn định hệ vi sinh vật từ sớm – nền tảng cho tôm phát triển sau này

• Giai đoạn giống là thời điểm hệ vi sinh vật đường ruột hình thành.
• Nếu giai đoạn này được kiểm soát tốt, tôm sẽ có nền tảng miễn dịch và tiêu hóa vững chắc cho cả vòng đời.

Có thể bạn quan tâm: Nuôi Tôm Biofloc: Công Nghệ Nuôi Tôm Hiện Đại Giúp Tiết Kiệm Nước Và Tăng Năng Suất

Nguyên nhân gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột tôm giống

Một số yếu tố dễ khiến hệ vi sinh vật đường ruột bị phá vỡ:

• Chất lượng nước kém, độ mặn, pH, NH₃, H₂S bất thường.
• Mật độ nuôi quá cao, môi trường ô nhiễm nhanh.
• Thức ăn không phù hợp hoặc thay đổi đột ngột, chứa vi khuẩn gây hại.
• Lạm dụng kháng sinh, tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi.

Giải pháp tối ưu hệ vi sinh đường ruột cho tôm giống

Chọn giống khỏe – có nguồn gốc rõ ràng

Tôm bố mẹ và trại giống cần kiểm soát kháng sinh, kiểm tra vi khuẩn Vibrio, EMS… trước khi đưa vào ương.

Dùng men vi sinh bổ sung qua nước hoặc thức ăn

• Sử dụng các chủng như Bacillus subtilis, Lactobacillus, B. licheniformis… giúp thiết lập hệ vi sinh ổn định ngay từ đầu.
• Ưu tiên sản phẩm đã qua kiểm nghiệm thực tế, rõ nguồn gốc.

Quản lý môi trường ương thật kỹ

• Đo và duy trì pH, độ kiềm, NH₃, NO₂, DO ở mức tối ưu.
• Hạn chế lắng bùn, chất thải hữu cơ làm phát sinh vi khuẩn có hại.

Hạn chế kháng sinh – ưu tiên sinh học

Nếu buộc phải dùng kháng sinh, nên kết hợp bổ sung men vi sinh sau đó để phục hồi hệ ruột.

Hệ vi sinh vật đường ruột đóng vai trò trung tâm trong việc quyết định tỷ lệ sống và hiệu quả ương tôm giống. Việc hiểu và quản lý tốt hệ vi sinh sẽ giúp người nuôi nâng cao sức khỏe tôm, giảm bệnh tật, tiết kiệm chi phí và nâng cao năng suất. Trong bối cảnh môi trường nuôi ngày càng bất lợi, nuôi sinh học – lấy hệ vi sinh làm nền tảng đang trở thành xu hướng bền vững và hiệu quả nhất cho ngành tôm hiện đại.