Trong quá trình nuôi tôm thẻ chân trắng, người nuôi thường quan sát sàng ăn hoặc mổ kiểm tra và thấy tôm bị đứt khúc đường ruột, không liền mạch từ dạ dày đến cuối ruột. Đây là dấu hiệu quan trọng cho thấy hệ tiêu hóa của tôm đang gặp vấn đề, thường liên quan đến rối loạn tiêu hóa, vi khuẩn đường ruột hoặc stress môi trường. Nếu không phát hiện và can thiệp kịp thời, hiện tượng đứt ruột có thể kéo theo phân trắng, viêm ruột, EHP hoặc chậm lớn, gây ảnh hưởng lớn đến hiệu quả nuôi trồng.
Mục Lục
Tôm bị đứt khúc đường ruột là gì?
Tôm bị đứt khúc đường ruột là hiện tượng ống tiêu hóa của tôm không liền mạch, bị ngắt quãng, teo hoặc rỗng ở một số đoạn. Đây không phải là bệnh riêng biệt, mà là triệu chứng của các vấn đề về đường ruột, tiêu hóa hoặc stress.
Người nuôi tôm thẻ chân trắng có thể quan sát thấy ruột:
- Không có màu đen liên tục (dấu hiệu bình thường).
- Bị ngắt thành từng đoạn trắng – rỗng – đen xen kẽ.
- Có thể phồng to đoạn đầu, teo nhỏ hoặc rỗng đoạn sau.
Nguyên nhân khiến tôm bị đứt khúc đường ruột
Hiện tượng này có thể do một hoặc nhiều nguyên nhân phối hợp:
Do thức ăn
- Thức ăn khó tiêu, ẩm mốc, chứa nấm hoặc độc tố nấm mốc (Aflatoxin).
- Thay đổi loại thức ăn hoặc khẩu phần đột ngột.
Do môi trường
- pH dao động mạnh trong ngày (>0.5 đơn vị).
- Nhiệt độ cao >33°C hoặc thay đổi đột ngột sau mưa.
- Oxy hòa tan thấp <4 mg/L.
- Nồng độ khí độc (NH₃, H₂S) tăng cao do đáy ao bẩn.
Do vi sinh vật có hại
- Vi khuẩn đường ruột như Vibrio parahaemolyticus, Vibrio harveyi phát triển mạnh.
- Ký sinh trùng như Gregarines phá hủy mô ruột.
- Mất cân bằng hệ vi sinh có lợi – có hại trong ruột.
Do thiếu enzyme tiêu hóa
- Tôm thiếu men tiêu hóa nội sinh hoặc không được bổ sung men ngoài.
- Khả năng hấp thu và tiêu hóa thức ăn kém.
Dấu hiệu nhận biết tôm bị đứt khúc ruột
- Quan sát thấy ruột tôm đứt quãng, không đều màu.
- Ruột có đoạn phồng, đoạn teo nhỏ, hoặc có chỗ rỗng không chứa thức ăn.
- Phân tôm lỏng hoặc bám sợi trắng ở sàng ăn.
- Tôm ăn yếu, kích cỡ không đồng đều, dễ bị phân đàn.
- Một số con có biểu hiện gan tụy nhạt màu, teo hoặc không phát triển đều.
- Có thể kèm theo dấu hiệu phân trắng hoặc tôm bị trống đường ruột hoàn toàn.
Tôm bị đứt khúc đường ruột gây nguy hại ra sao?
- Gây giảm khả năng hấp thu thức ăn, tôm lớn chậm.
- Tăng hệ số FCR, tốn chi phí thức ăn.
- Làm suy giảm miễn dịch, dễ dẫn đến các bệnh nguy hiểm hơn như viêm ruột, EHP, EMS.
- Nếu kéo dài tình trạng tôm bị đứt khúc đường ruột sẽ gây thiệt hại kinh tế, giảm sản lượng thu hoạch.
Cách xử lý tôm bị đứt khúc đường ruột
Điều chỉnh thức ăn
- Giảm lượng thức ăn 30–50% trong 2–3 ngày.
- Dừng sử dụng các loại thức ăn nghi ngờ chất lượng kém.
- Trộn men tiêu hóa (amylase, protease, lipase) và vitamin C, khoáng tổng hợp để hỗ trợ phục hồi đường ruột.
Cải thiện môi trường ao
- Tăng cường oxy hóa đáy ao bằng quạt nước và chế phẩm sinh học.
- Dùng zeolite, yucca, dolomite để ổn định pH và khử khí độc.
- Thay nước nhẹ (10–20%) nếu chất lượng nước xấu.
Bổ sung vi sinh – enzyme
- Trộn men vi sinh đường ruột chuyên dùng cho tôm liên tục 3–5 ngày.
- Dùng vi sinh xử lý nước để tái tạo lại hệ vi khuẩn có lợi trong ao.
Hạn chế stress
- Không sốc tôm bằng cách thay nước hoặc đánh thuốc đột ngột.
- Theo dõi thời tiết và môi trường kỹ trước các thao tác kỹ thuật.
Phòng ngừa hiện tượng ruột tôm bị đứt khúc
- Duy trì môi trường ao ổn định, hạn chế dao động nhiệt độ, pH.
- Không lạm dụng kháng sinh, tránh làm rối loạn vi sinh ruột.
- Bổ sung men tiêu hóa và men vi sinh định kỳ.
- Không thay đổi thức ăn đột ngột, có thời gian chuyển đổi từ từ.
- Kiểm tra gan tụy và ruột định kỳ để phát hiện sớm dấu hiệu rối loạn.
Tôm bị đứt khúc đường ruột là biểu hiện rõ rệt cho thấy hệ tiêu hóa đang bị tổn thương hoặc rối loạn nghiêm trọng. Người nuôi cần hiểu rõ các nguyên nhân gây ra tình trạng này để kịp thời điều chỉnh môi trường, thức ăn và bổ sung vi sinh hợp lý. Phòng bệnh bằng cách quản lý tốt ao nuôi, dinh dưỡng và kiểm tra thường xuyên luôn là giải pháp an toàn, hiệu quả và bền vững trong nuôi tôm hiện đại.
