Ao Tôm Phát Sáng Ban Đêm – Dấu Hiệu Đẹp Mắt Nhưng Ẩn Chứa Nguy Cơ Lớn

Hiện tượng ao tôm phát sáng ban đêm thường xuất hiện khi người nuôi nhìn thấy mặt nước lấp lánh hoặc ánh sáng xanh nhẹ khi khuấy động. Nhiều người nghĩ đây là dấu hiệu ao “tốt” hoặc “tôm khỏe”, nhưng thực tế đây là tín hiệu cảnh báo môi trường ao đang mất cân bằng sinh học, đặc biệt là do sự phát triển của tảo lam hoặc vi khuẩn phát quang (bioluminescent bacteria).

Nguyên nhân ao tôm phát sáng ban đêm

Vi khuẩn phát quang (Photobacterium, Vibrio harveyi…)

• Một số loài vi khuẩn Vibrio có khả năng phát sáng trong điều kiện thiếu oxy, nhiều hữu cơ, đặc biệt là Vibrio harveyi.
• Khi môi trường ô nhiễm, vi khuẩn này sinh sôi mạnh, tạo ánh sáng lân tinh ban đêm.

Chất hữu cơ tích tụ trong ao

• Thức ăn dư thừa, phân tôm và xác tảo chết làm đáy ao giàu dinh dưỡng, là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển.
• Khi bị khuấy động, các hạt lơ lửng chứa vi khuẩn phát sáng tạo nên hiện tượng “ánh sáng” trên mặt nước.

Mật độ tảo cao và thiếu oxy

• Tảo quang hợp ban ngày, nhưng về đêm lại tiêu thụ oxy mạnh, khiến môi trường thiếu oxy hòa tan.
• Sự thay đổi này kích thích một số loài vi khuẩn phát sáng hoạt động mạnh hơn.

Nguồn nước ô nhiễm hoặc chưa được xử lý đúng cách

• Dùng nước từ kênh rạch nhiễm mặn hoặc ao cũ mà không diệt khuẩn kỹ cũng dễ xuất hiện hiện tượng này.

Tác hại của hiện tượng ao tôm phát sáng

• Báo hiệu môi trường nước ô nhiễm nặng: Vi khuẩn phát sáng thường phát triển cùng các Vibrio gây bệnh nguy hiểm cho tôm thẻ chân trắng.
• Tăng nguy cơ bùng phát bệnh trên tôm, đặc biệt là các bệnh hoại tử gan tụy (EMS/AHPND), đen mang hoặc bệnh đường ruột.
• Thiếu oxy nghiêm trọng vào ban đêm, dẫn đến tôm yếu, nổi đầu, ăn kém.
• Giảm năng suất và tăng chi phí xử lý, nếu không can thiệp kịp thời có thể gây chết hàng loạt.

Cách xử lý ao tôm phát sáng ban đêm

Hút bùn và thay nước

• Hút đáy ao định kỳ, thay 20–30% nước sạch đã xử lý để giảm lượng hữu cơ.
• Tuyệt đối không thay nước đột ngột làm tôm sốc môi trường.

Giảm lượng thức ăn

Theo dõi sàng ăn, điều chỉnh khẩu phần hợp lý, tránh dư thừa thức ăn.

Xem thêm: Tôm bỏ ăn phải làm sao?

Bổ sung vi sinh có lợi

• Sử dụng chế phẩm sinh học chứa Bacillus subtilis, Bacillus licheniformis để cạnh tranh và ức chế Vibrio.
• Duy trì định kỳ 3–5 ngày/lần để ổn định hệ vi sinh ao.

Tăng cường sục khí và oxy hòa tan

Lắp thêm quạt nước hoặc máy sục khí để tránh thiếu oxy vào ban đêm.

Kiểm soát pH và NH₃/NH₄⁺

• Giữ pH ổn định 7.8–8.2, amoniac dưới 0.1 mg/L.
• Dùng khoáng và men vi sinh xử lý đáy để giảm độc tố.

Biện pháp phòng tránh ao tôm phát sáng ban đêm

• Cải tạo ao kỹ trước khi thả giống.
• Duy trì mật độ thả hợp lý cũng là cách phòng tránh ao tôm phát sáng ban đêm.
• Quản lý tốt chất lượng nước và cho ăn đúng liều lượng.
• Định kỳ kiểm tra môi trường và dùng chế phẩm sinh học để duy trì hệ vi sinh cân bằng.

Hiện tượng ao tôm phát sáng ban đêm là dấu hiệu cảnh báo hệ vi sinh đang mất cân bằng và nguy cơ bùng phát bệnh cao. Người nuôi cần xử lý sớm bằng cách cải thiện môi trường, giảm hữu cơ, bổ sung vi sinh và tăng oxy để đảm bảo đàn tôm khỏe mạnh, phát triển ổn định và đạt năng suất cao.